Oudheden in Schotland

Schotland werd al vroeg bewoond en de bewoners waren zeer ijverig wat bouwwerken betreft; ijveriger dan de Hollanders met die paar hunebedden. We tonen hier een aantal foto's van prehistorische graven, steencirkels en Pictische stenen die wij hebben bezocht, maar dat zijn maar een handje vol. Wel kun je soms doorklikken voor meer informatie en staat onderaan een lijst met links naar info en foto's van meer oudheden. Langzamerhand hopen wij deze lijst uit te breiden. Je kunt ook een kijkje nemen op onze uitgebreide geschiedenis pagina. De oudheden staan op alfabetische volgorde.
In de loop van de jaren hebben we al veel meer plekken bezocht en gefotografeerd dus we gaan de lijst in de toekomst verder uitbreiden maar dat kan nog even duren, we hebben nogal wat werk aan de website.

Deze steencirkel ligt verborgen in een hoekje van een weiland in de buurt van Beauly. Onze hoteleigenaar, Iain Campbell, liet hem ons zien; zelf zouden we hem nooit gevonden hebben en er staat ook geen bordje bij. De cirkel is nog redelijk kompleet, maar flink overgroeid. Opvallend is dat het midden een kuil vormt. Misschien dat iemand ooit een opgraving heeft uitgevoerd. Een oplettende lezer zond ons deze website en deze deze link.

Carn Liath is één van de vele honderden brochs (versterkte nederzetting of fort). Deze ligt langs de oostkust vlakbij Golspie. Rond de broch zijn nog de restanten van huisjes te zien waar de mensen woonden. De broch zelf werd waarschijnlijk alleen gebruikt in tijden van konflikt met een naburige stam of invallen vanuit de zee.
Meer informatie op deze website.

Vlakbij het Culloden battlefield (ten zuidoosten van Inverness, Hooglanden) staan een drietal grafheuvels met een steencirkel eromheen. De monumenten zijn ergens tussen 3.500 en 1.500 v.Chr. gebouwd, maar er is eigenlijk niets bekend over de bouwers. Het grafveld strekt zich uit over een aantal kilometers langs de rivier, maar op deze plek zijn een aantal goed bewaarde cairns te zien en is er duidelijke informatie aanwezig.

Er zijn 2 zogenaamde ganggraven (passage-graves) en 1 ringgraf. Het ringgraf is een ruimte die volledig omcirkeld is door een grafheuvel; bij de ganggraven loopt vanaf de buitenkant een smalle tunnel naar het centrale gedeelte van het graf.
Het graf dat het meest rechts op het terrein ligt, is een ganggraf. Er zijn zowel resten van crematies gevonden als van begrafenissen. De grafkamer was vroeger afgesloten, maar is nu open zodat bezoekers kunnen zien hoe een dergelijk graf er van binnen uitzag.

In het midden staat een ringgraf dat geen toegang biedt tot het centrale gedeelte. In dit graf zijn alleen crematieresten gevonden.
Dit graf is niet zo hoog als de ganggraven. Misschien werd het ganggraf vaker gebruikt en waren ze hoger om mensen door te laten. Dat zou suggereren dat het ringgraf slechts eenmalig werd gebruikt.

In het zuidwesten van het terrein staat nog een ganggraf. Ook hier staat een aantal stenen in een cirkel om het graf heen. De doorgaande weg snijdt een gedeelte van deze cirkel en één steen staat aan de overkant van de weg.

Ook in dit graf zijn resten van begrafenissen gevonden.

Op sommige stenen rond de grafheuvels zijn kleine inkervingen (cupmarks) te zien. Niemand weet echter of die een speciaal doel hebben, wel is duidelijk dat ze kunstmatig zijn aangebracht.

Bij Corriemony (Glen Urquhart, ten westen van Loch Ness) staat een grafheuvel met daaromheen staande stenen. In het midden van de grafheuvel is een ronde ruimte. Het monument dateert uit ongeveer 3.000 v.Chr.

Het graf is in 1952 opgegraven en is zodanig gerestaureerd dat het een goed beeld geeft hoe een dergelijke grafheuvel is opgebouwd. Een afrastering voorkomt dat vee bij de grafheuvel kan komen.

De grafheuvel biedt toegang tot de centrale kamer via een lage gang. Het dak boven de ruimte (de top van de heuvel) is weggelaten zodat van boven goed te zien is hoe de kamer eruit zag.

In de grafkamer werd 1 lichaam gevonden. Deze zal ongetwijfeld in een museum liggen maar we weten niet waar.

De grafheuvel biedt toegang tot de centrale kamer via een lage gang. Het dak boven de ruimte (de top van de heuvel) is weggelaten zodat van boven goed te zien is hoe de kamer eruit zag.

Dun Telve

Easter Aquhorthies

Hill o' Many Stanes

Zoals je steencirkels in Engeland hebt, zo heeft het noorden van Schotland verschillende plekken waar recht rijen van stenen staan, allemaal zo'n 4000 jaar oud. De betekenis ervan is onbekend, maar waarschijnlijk had de plek een religieuze of ceremoniële waarde.
Meer informatie op deze website.

Loanhead of Daviot bestaat eigenlijk uit 2 prehistorische sites: een 'recumbent stone circles', oftewel liggende steencirkel die zo'n 5000 jaar geleden werd geplaatst en direkt erbij een crematie begraafplaats die echter pas 1500 jaar later werd aangelegd. In het bronzen tijdperk werden de oudere steencirkels waarschijnlijk niet meer geassocieerd met vruchtbaardheidsriten en jaargetijden-kalenders, maar meer met de dood.

In de buurt van Beauly kwamen we toevallig langs een doodlopende weg een steencirkel tegen die grotendeels in de voortuin van iemand staat. Verder hebben we hier geen gegevens over kunnen vinden en de bewoner was niet thuis.

De Maiden Stone is een plaat van roze graniet en bijna 3,2m hoog. De steen is ongeveer 1.200 jaar oud (rond 800 AD) en hoewel veel van de betekenis ervan niet meer is vast te stellen, moet de plek toch van groot belang zijn geweest voor de toenmalige bevolking van de Garioch, het hart van de Pictische provincie Mar. De christelijke boodschap van de steen (een kruis) is vermengd met voor-christelijke symbolen. De Picten waren destijds net gekerstend en wilden het oude geloof waarschijnlijk niet zonder meer de rug toekeren!
Het verhaal gaat dat een vluchtende vrouw (na een verloren weddenschap) werd ingehaald door de duivel. Toen ze een gebed uitsprak veranderde god haar in een steen. De duivel had haar schouder echter al aangeraakt en die plek zou het driehoekje zijn dat uit de steen verdwenen is.

De Picardy Stone werd al in de 6e of 7e eeuw gemaakt en is daarom één van de eerste gegraveerde Pictische stenen in dit gebied, nog voordat de bevolking gekerstend werd of het schrift gebruikte. Eén van de laatste prehistorische monumenten dus. Het staat nog op de originele plek waar het geplaatst werd, een zeldzaamheid voor Pictische stenen. Het staat duidelijk in zicht van het Dunnideer heuvelfort, een Pictische versterkte plaats waar waarschijnlijk een Pictisch stamhoofd verbleef.

Op het terrein van het Inveraray Castle staat deze menhir of staande steen. We hebben wel hier en daar andere websites met 1 of 2 foto's gezien, maar geen enkele met meer informatie. Je kunt in ieder geval zo het kasteelterrein oprijden om de steen te bekijken.

In het stroomgebied van de Tay zijn veel prehistorische overblijfselen te vinden, vooral steencirkels. We zijn er een paar tegengekomen, soms zomaar in een weiland langs de weg, zonder verdere aanduiding.
Deze steencirkels zijn te vinden in de buurt van Fortingall waar eveneens de waarschijnlijk oudste taxusboom van Europa staat (4000 jaar oud) en Drummond Hill waar Koningin Sybilla van Schotland in de 13de eeuw werd begraven.

Megalithic Portal: startpagina met meer sites over steencirkels, andere oudheden en archeologie
Stones of Scotland: mooie site met een aantal brochs, cairns en steencirkels
Britainexpress: aanklikbare kaart met prehistorische vindplaatsen
Destinations.co.uk: alfabetische lijst met prehistorische sites in Schotland
We hadden meer links maar veel particuliere websites zijn alweer offline. Er zijn veel meer interessante sites over Schotland in de prehistorie, allemaal gemakkelijk te vinden via zoekmachines.