Informatie over Ierland

Ierland is een eiland in de Noord-Atlantische oceaan, ten westen van het Europese vasteland en verdeeld in 2 landen: De republiek Ierland (officiële naam: Poblacht Na h'Éireann, of in het kort Éire), die vijfzesde van het eiland beslaat en Noord-Ierland, dat deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk. Het eiland ligt op een strategische plaats voor lucht- en zeevaartverkeer tussen Noord-Amerika en Noord- en West-Europa. Meer dan 40% van de bevolking woont binnen 100 km. van Dublin. De kustlijn is ongeveer 1450 km.
Het centrale deel van het eiland is licht golvend en aan de kust rijzen de bergen steeds verder omhoog, tot soms vlak boven de 1000 meter.
Meer informatie op Landenweb.

In 2002 leven er ongeveer 5½ miljoen mensen in Ierland, ongeveer 4 in de Republiek en ca. 1½ in Noord-Ierland. Voor de grote hongersnood en de emigratiegolven in het midden van de 19e eeuw bedroeg het bevolkingsaantal ongeveer 8½ miljoen. Meer dan een miljoen people stierven en meer dan een miljoen emigreerden voor 1851. Pas vanaf 1960 begint de bevolking weer te groeien, met als gevolg dat meer dan 50% van de hedendaagse bevolking onder de 28 jaar oud is. Ook vergeleken met de EU-landen is het land relatief erg jong: 24% is jonger dan 15 jaar (gemiddeld in de EU: 18,5%); 11,5% is ouder dan 65 (gemiddeld in de EU: 14,1%). Deze cijfers dateren uit 1996.
Dublin is de grootste stad met meer dan 1 miljoen inwoners (met buitenwijken erbij: 1½ miljoen).
Meer informatie op Landenweb en op www.enfo.ie.

Al meer dan 2000 jaar is Ierland gastheer voor een verscheidenheid aan culturen en talen: Iers Gaelic, Engels, Frans, Duits, Ulster Schots en Latijn en Oud-Grieks.
De meeste mensen spreken tegenwoordig Iers Engels, of zoals sommige (boze tongen) beweren, Engels met een Iers accent. Een minderheid (30%) spreekt nog het Ierse Gaelic, een van de zes overgebleven vormen van het Gaelic. Tijdens ons verblijf daar was er een hevige diskussie om het spreken van Gaelic verplicht te stellen bij het kopen van een huis in bepaalde gebieden.
Meer informatie over de talen in Ierland vind je op Landenweb.

Dit is slechts een kort overzicht van de geschiedenis. Kijk bij de links onderaan deze sectie voor meer informatie. Met een mislukte opstand in 1916 begon een burgeroorlog die het land in 1921 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk maakte. Alleen de 6 noordelijke graafschappen (Ulster) bleven deel uitmaken van Groot-Britannië. In 1948 stapte Ierland uit de Britse Gemenebest en sloot zich in 1973 aan bij de Europese Unie. Ierse regeringen hebben altijd geprobeerd het gehele eiland te verenigen, maar werken met de Britten samen tegen terroristen. Ondanks diverse verdragen (bv. het Goede-Vrijdag vredesverdrag dat werd goedgekeurd in 1998) laait de gewapende strijd af en toe weer op.

Prehistorie, tot 6000 v.Chr.

Pas vanaf 8700 v.Chr., na de laatste ijstijd, is er sprake van menselijke bewoning. Tot 6000 v. Chr. waren Engeland en Ierland nog verbonden aan het Europese vasteland. Na het smelten van het vele ijs steeg de waterspiegel en werd Ierland een eiland. Nieuwkomers kwamen nu vooral vanuit Engeland, per boot.
De oudste archeologische vondsten dateren uit 8700 v.Chr.: een fort en een kamp bij Mount Sandel (bij Coleraine, Noord-Ierland).

Midden steentijd, 6000-3000 v.Chr.:
Veel grotere soorten dieren overleven de verandering van het klimaat niet en vis en gevogelte worden de belangrijkste voedselvoorzieners. Volgens de Ierse mythologie arriveren in deze periode de FirBolgs, de Tuatha Da Dananns en de Milesiërs. De Fir Bolg bouwen ingewikkelde graven en lijken veel respect voor de doden te hebben. Waarschijnlijk waren ze nomaden die leefden van de jacht en de visvangst.
Ze schijnen een voorkeur te hebben gehad voor de noordoostkant van het eiland waar veel meren waren en dus meer voedsel. Door de afhankelijkheid van wat de natuur opbracht, heeft een kleine groep mensen toch een groot territorium nodig.

Nieuwe steentijd, 3000 - 2000 v.Chr.:

De nieuwe steentijd begint veel later dan in het Midden-Oosten en ook het ontstaan van vaste nederzettingen. De bevolking groeit sneller in het Midden-Oosten (door de cultivering van het land en grotere voedselopbrengsten) en daardoor ontstaan volksverhuizingen die zich langzamerhand in westelijke richting uitbreiden om meer vruchtbare grond te zoeken. Rond 3000 v.Chr. bereiken de eerste Neolithische bevolkingsgroepen Ierland en ze laten grote monumenten achter, de megalithische graven. Alleen al de omvang van de graven geeft aan dat er een goede sociale organisatie moet hebben bestaan om ze te kunnen bouwen. Er zijn verschillende types van deze graven door heel Europa gevonden. De meeste graven zijn prachtig gedecoreerd.

Bronstijd, 2000 - 500 v.Chr.

De Bronstijd begint rond 2000 v.Chr. in Ierland. De eerste metalen voorwerpen waren nog van goud en koper, maar al snel leerde men brons te maken van een legering van koper en tin. Veel bronzen voorwerpen werden door heel Europa vanuit Ierland verspreid.
Een nieuwe bevolkingsgroep arriveert nu in Ierland, het (klok-)bekervolk, genoemd naar de bekers die ze maken. Ze doen aan mijnbouw en brengen een nieuw geloof mee. Mensen worden nu afzonderlijk begraven (en niet gecremeerd zoals vaak in de periode ervoor) en de graven zijn eenvoudiger (dit zijn de dolmen, staande stenen met een deksteen erop). Wel worden nu grafgiften aan de doden meegegeven. De steencirkels uit deze tijd (bv. in Grange en County Limerick) zijn waarschijnlijk gebouwd voor religieuze doeleinden.
De bevolking leefde nu in permanente nederzettigen en leefde van de landbouw en veeteelt. Vondsten van materialen zoals faience en barnsteen duiden op een uitgebreide handel met de rest van de bekende wereld.
Ondertussen is op het Europese vasteland het IJzeren tijdperk al begonnen (ca. 600 v.Chr.) en met superieure ijzeren wapens veroveren de Kelten (allerlei Germaanse stammen) al snel een groot deel van Europa.

IJzeren tijdperk & Kelten,500 v.Chr. - 400 n.Chr.

Deze Kelten (of Gaels) arriveren rond 500 v.Chr. (misschien iets eerder) in Ierland vanuit Duitsland, Frankrijk en Spanje en tegen hun ijzeren wapens heeft het klokbekervolk geen kans. In korte tijd veroveren de Kelten met hun magische cultus het hele land. Er zijn veel legenden over de Kelten en de Ieren zijn nog steeds trots op hun Keltische oorsprong.
De Romeinen lieten Ierland links liggen en daardoor kon Ierland, langer dan de meeste andere Europese landen, een eigen cultuur ontwikkelen. Ierland wordt verdeeld in ongeveer 150 kleine koninkrijken of tuatha. De bevolking is ongeveer een half miljoen. In deze tijd zijn er nog geen steden of dorpen.
Een favoriete bezigheid van de Kelten is het roven van vee en vrouwen, ook van elkaar, en beide schijnen als een soort betaalmiddel te zijn gebruikt.
Een belangrijke bevolkingsgroep vormt de áes dána, bestaand uit dichters, barden, geschiedkundigen en andere kunstenaars. Zij zijn niet gebonden aan de grenzen van de diverse koninkrijken en krijgen deze bevoorrechte positie door hun symbolische voorvaders, de druïden. Hoewel de heidense functies door de komst van het christendom worden beëindigd, blijven ze een belangrijke status houden als leraar en werken ook samen met christelijke monniken om bv. de Ierse geschiedenis op schrift te stellen.
De prehistorie in Ierland eindigt met Ogham. Ogham is een schrift dat gebaseerd is op het Latijnse alfabet en wordt ontwikkeld in de periode dat christendom en heidendom elkaar overlappen, in de 4e eeuw. Letters worden voorgesteld door enkele of gegroepeerde lijnen in een bepaalde stand ten opzichte van een basislijn (meestal de rand van een staande steen). Ogham wordt voornamelijk gekerfd in stenen monumenten en raakt pas in de 7e eeuw in verval.

Vroege Christendom, 400-600

In de 5e eeuw worden de eerste Ierse documenten geschreven door Patrick, bisschop van Ierland die later zou uitgroeien tot de nationale heilige door zijn zendelingenwerk. Als Romeinse Brit wordt hij op z'n 16e gevangen door Ierse rovers. Tijdens zijn gevangenschap bekeert hij zich en weet na 6 jaar te ontsnappen. Hij keert echter terug naar Ierland om het volk te bekeren, maar de exacte datum is niet bekend, waarschijnlijk in 432 of in 456. 30 jaar lang reist hij door Ierland om te preken, bekeerden te dopen en priesters op te leiden.
St. Patrick introduceert ook de bisschoppelijke kerkhiërarchie in Ierland, hetzelfde dat de kerk in Engeland en Gaul gebruikt, waarbij de bisschop de belangrijkste kerkelijke functie bekleedt. Daarnaast sticht hij vele kloosters en dat worden er zoveel dat de macht langzamerhand van de bisschop naar de kloosters verschuift. Kloosters worden de belangrijkste centra van geloof en opvoeding en er ontstaat een uniek Iers systeem waarin monniken de macht hebben over de kerk.
Sint Patrick's Dag (17 maart) is nu de nationale feestdag van Ierland. De klaver (met drie bladeren), aan de hand waarvan hij het mysterie van de Goddelijke Drie-eenheid heeft uitgelegd, is een van de nationale symbolen van Ierland.

Gouden Tijdperk, 600-795

Na de snelle verspreiding van het christendom en de stichting van vele kloosters in Ierland en zelfs daarbuiten, breekt een rustige periode aan van voorspoed die ook wel het Gouden Tijperk wordt genoemd. De Ieren zijn redelijk welvarend en het land is niet meer binnengevallen of geplunderd sinds het Stenen Tijdperk.
De inhoud van opleidingen binnen de openbare scholen en de kerkelijke scholen begonnen pas in de 7e eeuw naar elkaar toe te groeien en leerden dichters en rechtskundigen gebruik te maken van het schrift. Doordat vanaf dat moment meer op schrift is gesteld, weten we vanaf deze tijd meer over de geschiedenis van Ierland.
Tegen het einde van de 8e eeuw is Ierland verenigd in taal, cultuur, religie en wetten. Toch is het land nog steeds verdeeld in vele kleine koninkrijken. De Uí Néill, met hun politieke centrum in Tara, beheersen het noordelijk deel van het land terwijl de Eóganachta de scepter zwaaien over het zuidelijke deel vanuit hun basis in Cashel. Gedurende het Gouden Tijdperk zijn er weinig conflicten tussen beide machten. Een derde provincie in het noordoosten wordt geregeerd door de Laigin. De machten houden elkaar in evenwicht, maar niet één van de families is in staat geheel Ierland te overheersen of te verdedigen.

Viking Tijdperk, 795-900

Het Viking tijdperk breekt aan met de eerste invallen van Noorse schepen op de eilanden Lambay (voor de kust van Dublin) and Iona. Op het Schotse eiland Iona wordt het klooster geplunderd, waarschijnlijk omdat kloosters in die tijd veel rijkdom bezitten. In 802 en 805 wordt het eiland weer geplunderd en de monniken vluchten naar Ierland waar ze in Kells een nieuw klooster oprichten. De volgende 40 jaar worden vrijwel alle kloosters langs de kust van Ierland geplunderd en vernield, maar de invallen blijven beperkt tot de kuststreken.
In 837 arriveren grote konvooien Noorse schepen en de Vikingen richten permanente woonplaatsen in en handelsstations. Vanuit deze uitvalsposten worden nu ook die delen van Ierland geplunderd die tot nu gevrijwaard zijn. Over de rivieren en meren dringen ze diep Ierland binnen. De eerste versterkte nederzettingen worden rond 841 gebouwd, één ervan bij de monding van de Liffey, het begin van wat Dublin zou worden.

De Vikingen zijn de oprichters van de eerste steden in Ierland. Begonnen als handelshavens, krijgen ze al gauw een grote invloed op de Ierse economie. Handel wordt steeds belangrijker en voor het eerst wordt er geld gebruikt in Ierland. Dublin wordt de rijkste stad van de Vikingen en een belangrijk handelscentrum.

Hoge Koningen, 900-1169

In de slag van Contarf in 1014 worden de Vikingen eindelijk verslagen door koning Brian Boru, hoewel hij zelf in de slag het leven verliest terwijl hij aan het bidden is voor de overwinning. Ierland bereikt een soort van eenheid onder een 'Hoge Koning', die theoretisch de macht heeft over de andere koningen.
De eerstvolgende 150 jaar zijn behoorlijk rumoerig omdat de provinciale koningen het verenigd koningschap betwisten en uiteraard elkaar, in hun angst macht te verliezen. Ierland is op dat moment verdeeld in 7 provincies (Munster, Leinster, Connacht, Meath, Ailech, Airgialla en Ulaid) en ongeveer 100 tot 200 kleine koninkrijkjes die nogal in grootte en macht verschillen. Brian Boru maakt het machtsmonopolie van de Uí Néill ongedaan en het hoge koningschap wordt een prijs waarover de provinciale koningen vechten. Hierdoor is er sprake van continue onrust en gewapende konflikten. In deze tijd ontstaat een nieuwe term voor het opperkoningschap: rí co fresabra, koning met tegenstand. Deze rí co fresabra zijn provinciale koningen die proberen het tot hoge koning te schoppen, maar vaak niet genoeg macht hebben om de andere koningen onder controle te houden.

Noormannen, 1169-1513

De Noormanen zijn de afstammelingen van de Vikingen die zich in de 9e eeuw in Frankrijk hebben gevestigd en zich de Franse taal en cultuur eigen hebben gemaakt. De ingeboren drang tot veroveren en oorlog voeren verloochent zich echter niet en ze worden de grootste veroveraars van de middeleeuwen. Na de slag van Hastings in 1066 verspreiden ze zich langzamerhand over Engeland, Wales en Schotland en bereiken Ierland in 1169.
Ze komen op verzoek van vechtende Ierse koningen (het verhaal begint met de ontvoering van prinses Devorgilla, de vrouw van koning Tiernan O'Rourke, door koning Dermot McMurrough van Leinster; het lijkt wel op het begin van de Trojaanse Oorlog) en binnen een paar jaar wordt de Noorman Strongbow (Richard, 2e graaf van Pembroke) koning van Leinster. Koning Henry II van Engeland vindt dat de Normandische koningen in Ierland teveel macht krijgen en onderwerpt ze aan zijn heerschappij. Op dit punt begint de splitsing van Ierland aangezien de Normandiërs nog niet geheel Ierland overheersen. Er ontstaat dus een Anglo-Normandisch gedeelte en het oorspronkelijke Ierland.
Ierland wordt een Engelse kolonie en grote delen worden veroverd. De Noormannen introduceren het feudalisme in Ierland op de plekken waar ze zich vestigen. Onder de feodale wetten bezit de koning al het land en heeft hij het recht dit onder zijn dienaren te verdelen, vrijwel altijd de edelen. Deze mannen zweren een eed van trouw aan de koning, betalen schatting aan de koning en leveren troepen wanneer dat nodig is. Op zijn beurt, geeft de koning hen landgoederen en de inkomsten daarvan. Deze landgoederen worden vaak verdeeld in kleinere stukken land die verhuurd worden aan pachters of die behalve goederen ook diensten moeten verrichten voor de heerser.
In de 13e eeuw wordt er een poging gewaagd de Engelsen te verdrijven en opnieuw een Gaelisch koninkrijk te vestigen. In 1216 wordt Edward Bruce, de broer van Koning Robert van Schotland, tot hoge koning gekroond en na zijn dood in 1219 weten de Ieren veel land te heroveren op de Engelsen, maar nooit het gehele land.

Tudor conquest, 1509-1603

Koning Henry VIII (beter bekend als Blauwbaard) roept zichzelf uit tot koning over geheel Ierland nadat de Anglo-Normandiërs in verzet zijn gekomen tegen de engelse troon. Dit is het begin van de strijd tussen de protestantse Engelsen en de katholieke Ieren, een strijd die nog steeds voortduurt. Mary I, een overtuigd katholiek, probeerde het katholieke geloof in ere te herstellen, maar Elizabeth, de laatste telg uit het geslacht Tudor, draait deze beslissing weer terug en herstelt het Episcopale Protestantisme middels een wet die door het Ierse parlement in 1560 wordt goedgekeurd. De tweedeling in Ierland met betrekking tot religie wordt nu heel duidelijk. De Anglo-Ieren en de bevolking van Gaelische oorsprong verenigen zich onder het oude geloof terwijl de Engelse kolonisten en de ambtenaren het protestantisme aanhangen.
Er breekt een oorlog uit in 1595, maar de Ieren verliezen de strijd, aangezien ze niet zo goed bewapend en getraind als de Engelsen zijn. De Spaanse hulp, waar ze om gevraagd hebben, komt te laat.
De wortels van het conflict tussen katholieken en protestanten liggen dus heel duidelijk in de 16e eeuw.

Plantages, 1603-1660

Engelsen, Schotten (die geen Ierse pachters mogen hebben) en de zogenaamde Servitors (dienaren, mannen die in het Engelse leger in Ierland hebben gediend) worden naar Ierland gebracht om in plantages te gaan wonen. Op deze manier hopen de Engelsen Ierland gemakkelijker onder controle te kunnen houden. De Ulster nederzetting is de meest suksesvolle van de plantages. Dat sukses is de basis voor het protestante karakter dat deze streek nu nog heeft.
In 1641 komen de Ieren in opstand en 10 jaar woedt er oorlog. De Engelsen die al langer in Ierland wonen, vechten aan hun zijde, maar tijdens de oorlog verklaren ze hun trouw aan de koning en zeggen dat ze alleen voor de vrijheid van geloof vechten. Ook de protestanten zijn verdeeld in 2 groepen: degenen die de koning steunen en een groep die het parlement steunt.
In 1649 arriveert Oliver Cromwell in Ierland met een groot leger. Na een gruwelijke oorlog laat hij Ierland in puinhopen achter. De bevolking is gehalveerd door de oorlog en de meeste leiders zijn dood of verbannen.

Restoratie, 1660-1691

De Ieren zijn blij wanneer de katholieke James koning van Engeland wordt in 1685 (James II) en ze hopen dat hij hun land teruggeeft. Maar in 1688 wordt James afgezet door het volk en bieden de troon aan Willem van Oranje aan, een Nederlandse prins. James vlucht naar Frankrijk en komt het jaar erop naar Ierland, met Franse hulptroepen, in de hoop dat de Ierse katholieken hem zullen helpen om de troon terug te winnen.
Na een korte strijd wordt James verslagen in 1690 bij de Boyne en hij keert terug naar Frankrijk. De Ieren en hun Franse bondgenoten zetten de strijd voort, maar worden steeds weer verslagen.
Op 31 oktober 1691 wordt het verdrag van Limerick getekend. Een clausule van het verdrag lijkt de katholieken te beloven dat ze opnieuw in vrijheid hun geloof kunnen beleiden, maar deze belofte wordt nooit gehouden.

Religieuze 'Penal laws', 1691-1779

In 1704 bezitten de katholieken niet meer dan één zevende van het land terwijl ze veruit in de meerderheid zijn als bevolkingsgroep. Maar de invoering van de extreem wrede religieuze wetten die bekend zijn geworden onder de naam Penal Laws (strafwetten, aangenomen tussen 1692 en 1727 en schendingen van het Verdrag van Limerick) maken de situatie nog erger. De bedoeling van de regering is dat door deze wetten het katholicisme zal uitsterven.
Ook andere wetten zijn erop gericht de katholieken arm en machteloos te houden. Zo mogen katholieken land niet langer dan 31 jaar in hun bezicht hebben of pachten. Ook mogen ze geen wapens dragen of een paard bezitten dat meer dan 5 pond waard is, ze mogen geen lesgeven, kunnen geen zitting nemen in het parlement en hebben geen stemrecht. Ook mogen ze geen deel uitmaken van de lokale overheid, deelnemen in een jury, advokaat worden of officier in het leger.
Tegen 1770 bezitten de katholieken nog maar één-twintigste van het land. Een paar doen het goed in de handel, maar de meesten zijn boeren die hoge belastingen en pacht moeten betalen aan hun protestante landheren, of ze zijn arbeiders zonder grondbezit die in grote armoede leven. Naarmate de bevolking toeneemt, wordt de strijd om land steeds heftiger; meer armen krijgen alleen nog aardappels als voedsel. Nadat de Ierse edelen hun land kwijt zijn geraakt, is er ook een teruggang in het gebruik van Gaelic als taal en de dichters en kroniekschrijvers (twee typisch middeleeuwse Ierse beroepen die ooit in hoog aanzien stonden) komen ook in armoede te leven. Maar het Iers werd nog steeds gesproken door de armen hoewel de heersende klasse en de protestanten in Ulster Engels als voertaal gebruiken.

Protestantse natie, 1775-1803

Met het uitbreken van de onafhankelijkheidsoorlog in Amerika (1775) trekt de regering troepen uit Ierland terug om daar te vechten. De protestante landheren vormen legers van vrijwilligers om het land te verdedigen en met hun hulp krijgt Henry Grattan het voor elkaar dat de Britse regering de beperkingen op de handel en het Ierse parlement opheft. In 1782 komen de Whigs aan de macht in Engeland en zij geven Ierland parlementaire onafhankelijkheid.
De 18 jaren van onafhankelijkheid die daarop volgen zijn voorspoedige jaren voor Ierland: de industrie groeit snel en er wordt veel graan, vlees en boter naar Engeland uitgevoerd, maar de meeste Ieren delen niet in deze groeiende welvaart.
Het Ierse parlement is corrupt en geen afspiegeling van de Ierse bevolking. Wel zijn al veel van de Penal Laws ingetrokken. Katholieken krijgen in 1793 stemrecht, maar ze mogen nog niet in het parlement gekozen worden. Ondanks de poging tot hervormingen ontstaat er na de Franse Revolutie in 1789 een radicale beweging die veel verdergaande hervormingen eist. In 1791 richt Theobald Wolfe Tone, een jonge advokaat uit Dublin, de Society of United Irishmen op. Zij willen het Ierse volk, ongeacht het geloof, verenigen en het parlement een afspiegeling maken van het gehele volk. Later besluiten ze zelfs een Ierse republiek te stichten met Franse hulp.
In 1798 landt een Franse legermacht in County Mayo, maar ze worden snel verslagen. William Pitt (minister-president van het Verenigd Koninkrijk) wil Ierland met Engeland verenigen om zo het protestante overwicht te behouden en meer verzet tegen te gaan. Het Ierse parlement gaat hiermee akkoord met een meerderheid van 5 stemmen, maar veel voorstanders zijn omgekocht en tegenstanders zijn aan de kant gezet. De Act of Union wordt in januari 1800 aangenomen door het Ierse parlement ondanks heftige tegenstand van Grattan. Vijf eeuwen van een onafhankelijk Iers parlement eindigen wanneer de wet op 1 januari 1801 van kracht wordt. Ierland wordt deel van het Verenigde Koninkrijk van Groot Britannië en Ierland. Voortaan wordt het vertegenwoordigd door 28 edelen en 4 bisschoppen in de Senaat (1e kamer) en met 100 leden in Lagerhuis. De Church of Ireland en de Church of England worden verenigd in één kerk.

De Unie, 1800-1848

Na het aannemen van de Act of Union en het mislukken van de opstand van Robert Emmet (1803) gaat Ierland een relatief rustige periode in, hoewel er nog steeds veel problemen in het hele land zijn. De toekomst van Ierland wordt niet langer bepaald door de Ieren zelf en onrust onder de boeren en katholieke acties zijn aan de orde van de dag. Ook kan het land zijn groeiend aantal bewoners niet langer voeden; de Ierse industrie gaat hard achteruit en er worden geen maatregelen getroffen voor het groeiende aantal berooide mensen.
Een opmerkelijk initiatief wordt opgestart door Daniel O'Connell, die met veel sukses een katholieke emancipatie beweging opricht en laat zien hoe een vreedzame massabeweging de regering ertoe kan bewegen politieke veranderingen door te voeren. Het doel op lange termijn is voor O'Connell dat de Act of Union wordt ingetrokken en Ierland weer zelfstandig wordt. Maar uiteindelijk lukt het hem niet dat te bereiken.
Het sukses van de Franse Revolutie in 1848 doet de Young Irelanders (een zijtak van de beweging van O'Connell) geloven dat het tijd is voor een Ierse opstand. Maar het oproer is niet gepland of doordacht en wordt door bijna niemand ondersteund. De opstand wordt in de kiem gesmoord.

De hongerssnood, 1845-1851

Tussen 1800 en 1845 is de bevolking behoorlijk gegroeid, van 5 miljoen tot meer dan 8 miljoen. In 1845 wordt de oogst voor het eerst besmet met de aardappelziekte en hetzelfde gebeurt ook de daaropvolgende jaren. Melk en aardappelen verschaffen de Ieren de meeste voedingsstoffen en zijn ook uiterst belangrijk voor de economie. Jaren achtereen bederven de oogsten en de schattingen zijn dat ongeveer anderhalf miljoen mensen sterven van de honger en ziekte tijdens de Grote Hongerssnood; bijna een miljoen anderen verlaten Ierland in de hoop een beter leven te vinden in de Verenigde Staten en Canada. De snelle bevolkingsaanwas verandert in deze periode in een snelle vermindering van het aantal inwoners.

Eind 19e eeuw, 1850-1891

In de jaren na de grote Ierse hongerssnood treedt de strijd om de onafhankelijkheid en de verdeling van het land sterk op de voorgrond. Ook duurt het lange tijd voor het land zich herstelt van de ellende en vernietiging van de voorgaande jaren.

Onafhankelijkheid, 1891-1922

Een sterke onafhankelijkheidsbeweging ontstaat in het zuiden van Ierland in de laatste jaren van de 19e eeuw door de wens naar landhervormingen en het verlangen naar politieke onafhankelijkheid. In 1916 wordt een opstand tijdens Pasen door de Engelsen neergeslagen en de leiders worden doodgeschoten. Hun martelaarschap prikkelt echter de Ierse bevolking meer dan wat dan ook en een guerrilla oorlog begint waardoor de Engelsen uiteindelijk verdreven worden. Een onafhankelijke vrije staat ontstaat in 1922, na een gruwelijke oorlog. Zes protestantse graafschappen, gelegen in Ulster, zijn sterk tegen de terugtrekking van de Britse troepen en krijgen het voor elkaar dat ze als Noord-Ierland deel blijven uitmaken van het Verenigd Koninkrijk.
De politieke partij Sinn Fein wordt in 1905 opgericht en speelt een belangrijke rol in het verkrijgen van de onafhankelijkheid.

Een nieuwe staat, 1920-1968

Ondanks het feit dat de onafhankelijkheid van de vrijstaat Ierland op 6 december 1922 wordt uitgeroepen, duurt de burgeroorlog (begonnen in juni 1922) voort tot april 1923 en weer sterven veel mensen.
Op 29 december 1937 wordt een nieuwe grondwet ingesteld die Ierland omschrijft als een souvereine, onafhankelijke en democratische staat onder de naam Eire. Een president ordt het staatshoofd en de eerste minister wordt An Taoiseach genoemd. In een referendum wordt deze grondwet door de bevolking goedgekeurd. In 1938 geeft de Britse regering de Ierse havens terug die bezet worden gehouden sinds een verdrag uit 1921.
Op 18 april 1949 wordt officieel de republiek Ierland uitgeroepen en krijgt onmiddelijk internationale erkenning.
Alle politieke partijen ondersteunen het idee het land te verenigen met vreedzame middelen. De IRA probeert het land te verenigen door regelmatig guerrilla aanvallen op Noord-Ierland uit te voeren en zo de Engelsen te verjagen sinds de jaren 30 van de 20e eeuw.

Het heden, 1968-nu

Tijdens de jaren 60, 70 en 80 van de 20e eeuw is er regelmatig sprake van guerrilla activiteiten in Noord-Ierland, maar ook in de republiek. De splitsing van Ierland blijft een belangrijk probleem. In 1985 wordt een Ierse adviesraad ingesteld voor Noord-Ierland, maar de Unionisten (protestanten) in Noord-Ierland zijn fel tegen.
In 1973 wordt Ierland lid van de Europese Unie (toen nog de EEG) en de resultaten zijn geweldig: de matige agrarische economie groeit uit tot de 'Keltische tijger', de snelst groeiende economie van Europa. Een groot deel van de bevolking op het platteland trekt naar de steden en het eiland aan de rand van Europa wordt de grootste exporteur van software in de wereld, nog voor Japan, Engeland, Duitsland en de VS! Ondertussen maakt Ierland deel uit van de Europese Monetaire Unie (EMU) en gebruikt nu de Euro als betaalmiddel.
Wat de toekomst betreft: alle partijen praten met elkaar, de IRA heeft belooft te ontwapenen, maar er zijn nog steeds geen resultaten en het einde is nog niet in zicht. Wij hopen dat er ooit weer werkelijke vrede zal heersen op dit prachtige eiland. Willen niet alle mensen hetzelfde: vrede, welvaart en geluk? Waarom proberen mensen, staten, regeringen, toch altijd over andere mensen te heersen? Waarom zijn mensen zo koppig en/of egocentrisch (machtsbelust)? Wij persoonlijk snappen het niet en hebben begrip voor alle vrijheidsstrijders in de hele wereld, behalve voor het geweld dat ze menen te moeten gebruiken!
Wat er in Ierland gebeurt is geen uitzondering, we hebben het nu gezien in de meeste landen die we hebben bezocht: altijd zijn er minderheden (of, zoals in Ierland, meerderheden) die te lijden hebben van de overheersing door andere mensen. Zal daar ooit een einde aan komen?
Een groot gedeelte van deze informatie hebben we geleend van jimkelley.com/irishhistory en rte.ie/millennia/history. Nederlandstalige informatie is onder meer te vinden bij Landenweb.

Ierland heeft een gematigd zeeklimaat: zachte winters en koele zomers. De Warme Golfstroom zorgt dat de klimaatverschillen niet al te groot zijn. Het is vaak vochtig en bewolkt, maar het verhaal dat het iedere dag regent, is zeker niet waar. Wel kan het weer ontzettend snel omslaan, vooral in de bergachtige gebieden: het ene moment regent het of is er dichte mist en het volgende ogenblik schijnt de zon alsof die nooit weg is geweest. Alleen voor het mooie weer hoef je dus niet naar Ierland te gaan, maar het land heeft veel meer te bieden. Wij hebben meer zon en droog weer gehad (6 van de 9 dagen) dan we verwacht hadden en zelfs op de regenachtige dagen bleef het vaak bij wat gesputter.
Meer informatie over het klimaat staat op Landenweb.

Tot 5000 jaar geleden was Ierland bedekt met wouden. De ontbossing begon toen steeds meer veeteelt werd bedreven en landbouwgrond nodig was. Momenteel is Ierland een van de minst beboste landen van Europa en de meeste nog bestaande bossen worden door de staat beheerd. Naaldbomen overheersen daarbij.
Meer informatie over de flora en fauna van Ierland kun je vinden op deze sites: Landenweb, www.local.ie of www.irishcultureguide.com. Wanneer je informatie hebt die we hier mogen gebruiken, mail ons dan.

Ierland heeft een kleine, maar moderne economie die erg afhankelijk is van de handel. Tussen 1995-2001 was er een sterke groei van ca. 9% per jaar. Landbouw en veeteelt, eens de belangrijkste sector, wordt nu overschaduwd door de industrie die 38% aan het BNP bijdraagt, 80% van de exporten voor z'n rekening neemt en werk biedt aan 28% van de beroepsbevolking. Hoewel de export de belangrijkste factor is in de jaarlijkse groei, heeft de economie ook profijt van nieuwe investeringen in de bouw en dienstverlening, maar ook consumenten geven veel meer geld uit. De afgelopen tien jaar heeft de Ierse regering veel moeite gedaan om de overheidsuitgaven terug te brengen en zijn er talloze programma's opgestart om de inflatie naar beneden te brengen. Ook is er geïnvesteerd in werkgelegenheid en probeert men buitenlandse investeringen aantrekkelijk te maken. Iedereen schijnt het erover eens te zijn dat de deelname van Ierland aan de Europese Unie en later aan de Euro het land geen windeieren heeft gelegd. Toch heeft het land ook last van de wereldwijde economische teruggang sinds 2001, vooral wat de export van high-tech artikelen betreft; de economische groei halveerde bijna en voor 2002 verwacht men dat het nog slechter wordt (tussen 3% - 5%).
De staatsschuld is tussen 1987 en 1994 sterk teruggebracht, de inflatie sterk verminderd en in plaats van chronische handelstekorten is sprake van ruime handelsoverschotten. De werkeloosheid blijft echter een groot probleem en één van de grootste uitdagingen van de politiek. Investeringen om dit op te lossen blijven echter beperkt door de bezuigingspolitiek die strikt aangehouden wordt.
Meer informatie over de economie van Ierland kun je op de volgende websites vinden: motherearthtravel.com en irelandeconomy.html. Voor de laatste informatie is het CIA world factbook handig. Op Landenweb vind je Nederlandstalige informatie.