Dinsdag 20 juni, naar de archeologische opgraving van Dion
We vertrekken rond 8 uur uit Olympiaki Akti, voor ons doen erg vroeg. Voordat het al te heet wordt, willen we de opgravingen bij Dion bezoeken, een grote archeologische site met resten van een stad uit het klassieke Griekenland. De stad ligt aan de voet van de Olympus en de naam Dion verwijst naar Dios, de Griekse naam voor Zeus de oppergod die op de Olympus zijn troon had staan.
Volgens het Griekse zondvloed verhaal overleefden alleen Deukalion en Pyrrha de grote vloed en zouden ze hier het eerste altaar voor Zeus en zijn dochters, de Muzen, hebben opgericht.
Ze zochten een orakel om te vragen hoe het nu verder moest met de mensheid. Nadat ze de raadselachtige boodschap begrepen, raapten ze stenen van de grond op en gooiden die achter zich. De stenen van Deukalion werden mannen en die van Pyrrha werden vrouwen. Een efficiënte manier om inteelt te voorkomen. Maar gezien alle mythen over een grote vloed in vele culturen over de hele wereld zou je gaan denken dat er ooit echt zoiets indrukwekkends gebeurd is dat het zich in het menselijk geheugen heeft vastgezet.Volgens het Griekse zondvloed verhaal overleefden alleen Deukalion en Pyrrha de grote vloed en zouden ze hier het eerste altaar voor Zeus en zijn dochters, de Muzen, hebben opgericht.
De stad ligt in een vruchtbaar gebied, mede door de rivier en de vele bronnen die er ontspringen, ideaal voor een grote stad. Pas vanaf 1928 werd begonnen met systematische opgravingen maar nog steeds worden er ontdekkingen gedaan. Het terrein is nu een 150 hectare groot park met wandelpaden en bruggetjes tussen de restanten van huizen, publieke gebouwen en tempels door. De stad werd in verschillende periodes bewoond, verwoest en opnieuw opgebouwd en de ruiïnes die nu te zien zijn dateren dan ook uit verschillende tijden. Waarschijnlijk is de stad gesticht in de 5e eeuw v.c. en werd verlaten in de 5e eeuw n.c. na zware aardbevingen en overstromingen.
Bij steden die vernietigd werden en weer opgebouwd, is het soms lastig je voor te stellen hoe een stad er in een bepaalde periode eruit heeft gezien. Men heeft hier stadsmuren gevonden en de resten daar zijn vooral uit de Romeinse en vroeg-christelijke tijd. Buiten de muren werden vooral Griekse tempels en een Grieks en Romeins theater gevonden. Het kan heel goed zijn dat onder de Romeinse laag ook delen van de oudere Griekse stad te vinden zijn. Het Griekse theater is een stuk groter dan het Romeinse en gebouwd tegen een kunstmatige heuvel aan met de Olympus als indrukwekkende achtergrond.
Zowel de Grieken als Romeinen hadden publieke badhuizen die niet alleen een hygiënische functie hadden maar vooral ook een sociale, je kwam er alle belangrijke mensen tegen. De Grieken begonnen pas laat met verwarmde baden en gebruikten daarvoor koolvuurtjes of door verhitte stenen in het water te doen. De Romeinen hebben rond 100 v.c. het hypocaustum uitgevonden, een verwarmingssysteem waarbij de vloer rustte op een veelvoud van kleine bakstenen pilaartje van ongeveer 60 centimeter hoog. De lucht ertussen werd verwarmd door een oven en voor de muren werden vaak holle bakstenen gebruikt zodat de warmte ook vanuit de muren kwam.
De belangrijkste tempel in Dion was van oudsher natuurlijk die voor Dios of Zeus en waarschijnlijk in de Romeinse tijd voor Jupiter. De meeste Romeinse goden hadden wel een Griekse tegenhanger en sommige zijn misschien wel rechtstreeks van de Grieken overgenomen. Toen de Romeinen kennis maakten met de Griekse cultuur, waar ze behoorlijk van onder de indruk waren, gingen hun eigen goden steeds meer eigenschappen van de Griekse goden overnemen en langzamerhand werden ze met elkaar vereenzelvigd. De goden konden zich uiteraard in allerlei gedaanten vermommen en één van de gedaanten van Zeus is de stier waarmee hij prinses Europa verlokte om op zijn rug te gaan zitten om haar vervolgens te ontvoeren (en wat kinderen te verwekken).
In de Romeinse tijd werden de paden van de stad verhard met grote stenen zoals je op de linkerfoto kan zien, tijdens de Griekse periode waren de wegen waarschijnlijk van aangestampte aarde.
Heel bijzonder op de opgraving is de villa van Dionysos waar in 1987 een prachtig intact mozaïek werd gevonden. Er werd een dak overheen gebouwd maar na 20 jaar was het mozaïek al aardig aan het vergaan en besloot men het te verplaatsen naar een speciaal gebouw om het te restaureren. Nu staat er alleen nog een afbeelding van het moziek op een informatiebord.
Heel bijzonder op de opgraving is de villa van Dionysos waar in 1987 een prachtig intact mozaïek werd gevonden. Er werd een dak overheen gebouwd maar na 20 jaar was het mozaïek al aardig aan het vergaan en besloot men het te verplaatsen naar een speciaal gebouw om het te restaureren. Nu staat er alleen nog een afbeelding van het moziek op een informatiebord.
Maar we moeten het museum nog bekijken dat in het tegenwoordige dorp ligt en waar een aantal van de vondsten van de archeologische opgraving tentoongesteld worden. Voor zo'n uitgestrekt terrein is het een bescheiden expositie maar er staan wel erg mooie dingen bij uit verschillende perioden. Ik zeg Lies nog zo dat ze niet te dicht op de beelden moet staan maar ze wil ze graag van dichtbij zien. En ja hoor, daar heb je de suppoosten al die ons argwanend volgen, alsof we bij voorbaat al van plan zijn om ernstige misdaden tegen deze beelden te plegen bijvoorbeeld door ze aan te raken. Maar een sjachrijnige suppoost komen we vaak tegen in Griekse musea, zie zijn waarschijnlijk goedkoper dan een stukje afzetting om het museumstuk.
Volgens diverse websites zou toegang tot het terrein gratis zijn maar wij moesten 8 euro per persoon betalen voor toegang tot het park en het museum. Het is een groot park, prachtig in de natuur gelegen en zeker de moeite van een bezoek waard. We hebben tientallen foto's genomen en er is uiteraard veel meer over de plek te vertellen dan we hier doen.
Wanneer we uit het museum lopen zien we een gebouw met de tekst Mosaics of Dionysos erop. De deuren staan open en we lopen naar binnen. Dit is het gebouw dat speciaal is gebouwd voor het mozaïek van Dionysos. In de herfst van 2015 is een groep archeologen en conservatoren begonnen het mozaïek hier uit te leggen en momenteel legt men net de hand aan de allerlaatste herstelwerkzaamheden. We kunnen er omheen lopen maar ook vanaf een verdieping hoger een goede blik op werpen. In het midden van het mozaïek staat Dionysos, god van de wijn en nog wat andere zaken zoals dronkenschap en religieuze extase, op een strijdwagen.
Dit centrale detail is 220 bij 150 centimeter groot, het hele mozaïek is bijna 100 m². Men kon het natuurlijk niet als geheel vervoeren en voorzichtig is alles in plakken losgemaakt en op een trailer hierheen verhuisd. Men heeft eerst een exacte afbeelding van het mozaïek op de grond gemaakt zodat het gemakkelijker was het weer uit te leggen en te restaureren. De steentjes werden schoongemaakt en met cement vastgemaakt. Wat een klus! Wil je meer weten hoe ze het precies gedaan hebben, kijk dan eens naar dit filmpje van 7 minuten.
Na dit indrukwekkende bezoek aan zowel de opgraving als het mozaïekhuis zijn we wel aan een pauze toe en er is een verlaten restaurant vlakbij waar alleen een jongetje met een hond speelt. Als we naar binnen lopen komt een oudere man aangelopen en in mijn beste Grieks bestel ik koffie, dat is niet zo heel moeilijk. Hij kent verder geen Engels maar begint meteen een heel gesprek in het Grieks en dan moet ik toch wel heel erg mijn best doen. Een veilig onderwerp is dat ik de taal heel moeilijk vind en de oude baas probeert me de 7 verschillende woorden voor 'steen' in het Grieks te leren. De kleinzoon van opa is ook nog hard bezig nieuwe woorden te leren en doet enthousiast mee om dingen in het Grieks te benoemen.
Daarna reizen we verder naar het zuiden door het bergachtige gebied dat langs de kust loopt. We willen eigenlijk zo dicht mogelijk langs de kust rijden maar dat is nog niet zo gemakkelijk en we nemen ook een stuk snelweg om de bergen heen. Richting Volos, de grootste stad in dit gebied en de poort tot de Pilion, gaan we van de snelweg af en na Volos wordt de weg een stuk smaller en bochtiger. De Pilion is een schiereiland dat genoemd is naar de berg Pilio dat het gebied domineert. Onderweg komen we geiten, paarden en schildpadden op de weg tegen.
We hebben een appartement in Kalamos geboekt, een dorp aan de westkust van het schiereiland. De laatste kilometers moeten we een smalle, bochtige weg afdalen, het is net een Schotse single track maar dan van slechte kwaliteit. Als we ons appartement dan eindelijk bereiken kunnen we niemand vinden maar gelukkig is er een telefoonnummer dat we kunnen bellen en niet veel later verschijnt Yannis, de enthousiaste eigenaar van het gebouw. We krijgen een ruime kamer met uitzicht op een kanaaltje vanaf het terras en we moeten vanvond vooral even komen eten in het restaurant van zijn zoon.
Nadat we ons geïnstalleerd hebben lopen we erheen, het is het aangrenzende gebouw. Er zijn geen winkels in het dorp en veel boodschappen hebben we niet bij ons, dus we willen graag wat eten. Als Yannis ontdekt dat ik Grieks aan het leren ben, vraagt hij me of ik het leuk vindt als hij me 's avonds een uurtje les geeft want hij is onderwijzer geweest. Fantastisch, dat vind ik een heel goed idee en na het eten krijg ik al mijn eerste les. Er is toch geen betere manier dan dit om een taal te leren!