Het heiligdom van Delphi

In de destijds beschaafde wereld (dat waren uiteraard alleen de mensen die Grieks spraken, alle overigen werden barbaren genoemd) werd Delphi gezien als het middelpunt van de wereld. Het was ook één van de bekendste orakelplaatsen in de klassieke oudheid.
Ik vind het in ieder geval een indrukwekkende plek als we richting het ommuurde heiligdom lopen over de steile Heilige Weg.

Het heiligdom van Athene Pronaia staat iets buiten het orakelheiligdom maar trekt wel de aandacht met de 3 zuilen van de tholos van Delphi. Een tholos is een cirkelvormig gebouw met een koepeldak en soms omringd door zuilen. De zuilen die nu nog staan zijn uiteraard niet al die eeuwen overeind gebleven, maar zijn gerestaureerd. Voordat de eerste opgravingen plaatsvonden (eind 19e eeuw) was er een dorp over Delfi gebouwd en later werd het nog eens onder modderstromen bedolven.

We lopen voor de Romeinse agora (daar verkochten ze toen vast ook al souvenirs) zigzaggend omhoog naar de ingang van het complex en de weg erheen is best steil. Het is flink warm dus we zijn al aardig aan het zweten.
Langs deze Heilige Weg staan ook de zogenaamde schatkamers of schathuizen. Kleine, op tempeltjes lijkende, gebouwen waar de stadsstaten hun giften aan Delphi bewaarden waarbij ze elkaar probeerden af te troeven. Maar zulke schatkamers waren natuurlijk ook aanlokkelijk voor plunderaars. Hier rechts het Atheense schathuis.

Op het terrein staat ook een amfitheater waar toneelstukken werden opgevoerd, vooral tijdens de Pythische spelen, net als de Olympische Spelen een vierjaarlijks evenement waar alle Griekse stadsstaten aan mee konden doen. Deze waren ter ere van Apollo maar de nadruk lag vooral op muziekprestaties en pas later werden ook atletiekwedstrijden toegevoegd. De prijs voor de winnaars was een laurierkrans.
Links een voorbeeld van een Ionische zuil met 2 krullen aan de kanten hoewel er niet altijd zoveel versiering bij hoeft te zitten. Maar goed, dit zijn details die ik hoor of lees maar daarna meestal ook redelijk snel weer vergeten ben.

De tempel van Apollo staat centraal in Delphi, maar ook Dionysos (die op de berg Parnassos zou wonen) was beschermgod van de plek. In de wintermaanden was het orakel gesloten en was Dionysos heerser omdat Apollo dan warmere oorden opzocht. Het orakel was in de overige 9 maanden trouwens maar 1 dag per maand geopend voor bezoekers. Gezien de populariteit van het orakel dat zelfs buitenlandse vorsten aantrok, zal het er wel druk geweest zijn. Een priesteres, de Pythia, was het medium van de cryptische raadgevingen van de god.

Van bovenaf heb je een schitterend uitzicht over de restanten van de tempel die vele malen herbouwd is, volgens de Griekse geograaf Pausanius zelfs 5 maal. De laatste vernielers waren christelijke fanatici die de heidense bouwwerken met de grond gelijk wilen maken. Gelukkig is dat niet helemaal gelukt en een schilder maakt dankbaar gebruik van het machtige landschap om het tafereel vast te leggen. Mensen zijn toch tot heel wat in staat, zowel in positieve als negatieve zin.

Door de loop van de eeuwen kende het orakel vele ups en downs maar meestal had het veel macht en invloed. De voorspellingen en raadgevingen van Apollo moeten dus wel op prijs zijn gesteld. De laatste bloeiperiode was in de Romeinse tijd toen een aantal keizers veel belangstelling voor de Griekse mysterieën hadden. Maar ook hier had de christelijke keizer Theodosius I het laatste woord, net als in Olympia. In 390 n.C. werd het orakel op zijn bevel definitief gesloten om heidense praktijken uit te roeien.
Aan de zijkant van de opgraving staat het archeologisch museum van Delfi waarin de belangrijkste vondsten van het terrein worden tentoongesteld zoals de wagenmenner van Delfi. Het museum is vrij groot en mooi opgezet met 6.000 voorwerpen.

De sfinx van Naxos (foto links) is het beeld van ruim 2 meter groot en wordt gevormd door het hoofd van een vrouw, de borst en vleugels van een roofvogel en het onderlijf van een leeuw. Het stond oorspronkelijk op een zuil van 10 meter hoogte naast de tempel van Apollo vlakbij de plek waar Apollo de draak Python verslagen zou hebben.
Op de schathuizen van de diverse stadsstaten waren vaken mythische verhalen afgebeeld en de fries van de Sifniërs is gedeeltelijk bewaard gebleven. Hier wordt de strijd tussen de goden en de reuzen getoond met leeuwen die de strijdwagens trekken.

In een volgende zaal (de Kouros of jongeling-zaal) staan de beelden van Kleobis en Biton uit Argos, 2 sterke jongemannen die prijzen gewonnen hadden op de Nemeïsche spelen. Na een krachtpatserstukje om hun moeder op tijd bij een feest ter ere van de godin Hera af te zetten, bad hun trotse moeder tot Hera om haar zonen het beste te geven dat een mens kon bereiken. De jongens vielen in het heiligdom in slaap en stierven. De mensen van Argos maakten deze beelden en schonken ze aan Delphi omdat het zulke voortreffelijke jongelingen waren geweest.
In de Daochos zaal staat onder meer de Acanthus of danserszuil, 3 jonge vrouwen die op hun hoofden een bronzen driepoot met een ketel droegen. De priesteres van Apollo zou op een dergelijke ketel op driepoot hebben gezeten wanneer ze haar voorspellingen deed.

Er zijn veel meer indrukwekkende dingen in het museum te zien maar zelf vind ik een maquette van een terrein ook erg prettig, dan krijg je toch een beter beeld van hoe het er ooit uitgezien heeft. Ronddwalen tussen de ruïnes van een tempel of stad is wel leuk maar vaak is er zo weinig van over dat ik me er geen goede voorstelling van kan maken. En als zo'n complex zoals Delphi meerdere eeuwen blijft bestaan, is het nog lastiger om je voor de geest te halen hoe het er gedurende verschillende perioden eruitzag want er werd altijd wel weer wat nieuws gebouwd.

Delphi is een bijzondere plek, prachtig gelegen en nog steeds wat mysterieus. Als we terug rijden hebben we uitzicht op de Golf van Korinthe en de Peloponnesos in de verte. We bespreken wat we nog meer willen doen de komende dagen en dat ons hotel niet zo erg bevalt. Terug in het hotel kunnen we onze reservering (was voor een week) ongedaan maken en regelen een ander appartement voor morgen aan de noordoostkant van de Peloponnesos om ook nog wat aan het strand te kunnen liggen. Dat hebben we niet veel gedaan deze vakantie terwijl dat juist in dit land zo goed kan.

We gaan nog even de binnenstad bij de haven in en daar eet ik de lekkerste burger uit mijn leven ooit. Het was gewoon één of andere fastfoodzaak en ik weet niet meer wat er allemaal opzat maar ik herinner me hem als de bestsmakende burger ooit. Als we ooit weer in de buurt zijn...
In de verte zien we steeds meer wolken opdoemen en ik moet zelfs een jasje aan tegen de koele wind. Hopelijk wordt het de komende dagen wat warmer want ik heb steeds meer zin in nog een paar rustige dagen met een zonnig strand.