Naar Byzantijns Mystras

Langs de kronkelige wegen in de bergen zien we regelmatig kleine huisjes staan, bidkapelletjes of iets dergelijks, denken we. Sommige zijn goed onderhouden, andere staan er verwaarloosd bij. Later horen we dat het iconostasie kapelletjes zijn die neergezet worden op plekken waar iemand door een verkeersongeluk is overleden of juist geluk heeft gehad en het heeft overleefd. Een ander keer zullen we wel wat meer over het Griekse verkeer vertellen want dat is een verhaal op zich. Het aantal verkeersdoden per jaar daalt gelukkig sterk maar nog altijd veel hoger dan in Nederland.

We rijden daarom door naar Mystras dat een paar kilometer naar het westen ligt. Het moderne dorpje is maar klein en op het centrale plein staat een standbeeld van Constantijn XI, de laatste keizer van het Byzantijnse rijk die gedood werd door de Turken. In 1453 veroverden zij het rijk waarmee een definitief einde kwam aan het Oost-Romeinse rijk en vestigden het Ottomaanse bewind.
Maar voordat Constantijn keizer werd, was hij despoot (zoals de heerser hier genoemd werd) van Mystras en woonde in de toenmalige stad, nu een spookstad die iets buiten het moderne dorp ligt.

De stad Mystras werd in 1249 door een kruisvaarder (Willem II van Villehardouin) gebouwd op een hoge heuvel maar 10 jaar later werd hij gevangen genomen en moest als losgeld al zijn bezittingen, waaronder dit gebied, afstaan aan de keizer en zo werd Mystras onderdeel van het Byzantijnse rijk. Tijdens de hoogtijdagen van de stad woonden er meer dan 40.000 inwoners en werd ze een cultureel centrum. Op de hellingen zijn nog steeds de resten te vinden van kerken, kloosters en paleizen.

De Metropolis basiliek of Agios Demetrios is de oudste van de overgebleven kerken. Tegen de kerk staat een klokkentoren aangebouwd. In Griekenland vind je heel voornamelijk vrijstaande klokkentorens en we hebben ergens gelezen dat dit iets te maken heeft met de aardbevingen die hier regelmatig voorkomen. Jammer genoeg kan ik niet terugvinden waar we het lazen want op internet kunnen we er niets over vinden.
Maar of de toren daardoor steviger wordt? Geen idee. Het is wel zo dat van alle geregistreerde aardbevingen in Europa de helft in Griekenland voorkomt. Dat moet het ook lastig maken om de overgebleven gebouwen uit de oudheid in een goede staat te houden.

De binnenkant van de basiliek is zeker de moeite waard, de muren en plafonds zijn prachtig beschilderd, de meeste in de 13e en 14e eeuw en de kleuren zijn nog steeds levendig. De meeste kostbaarheden die hier stonden zullen zich nu wel in een museum bevinden of in een kerk die nog in gebruik is. Het verbaast ons steeds weer dat zowel in de katholieke als de orthodoxe kerken zoveel pracht en praal te zien is terwijl er soms geen geld is voor het opknappen van een schooltje. Maar verder zijn er grote verschillen tussen de beide kerken die al in 1054 officieel uit elkaar gingen en de emoties daarover kunnen nog steeds hoog oplopen.

Het Pantanassa is een nonnenklooster, het laatste dat in Mystras in de Byzantijnse tijd gebouwd werd en de enige die nog steeds in gebruik is. Het ligt op een steile helling en een groep kinderen op klasseuitje rent ons voorbij, die hebben nog wat frissere benen. Wij moeten eerst even uitpuffen als we in dit mooigelegen klooster aankomen. Je kunt het gewoon bezoeken en van binnen bekijken en ook hier zijn veel kleurrijke afbeeldingen te zien. Er heerst een prettige, rustige sfeer en het is lekker koel onder de galerijen, we kunnen ons voorstellen dat het hier prettig toeven is.

Het is weer dalen en klauteren en eerst bezoeken we het museum waar veel objecten uit de Byzantijnse periode worden tentoongesteld. Daarna klimmen we verder naar het Brontochion klooster met 2 kerken. Hier zijn ze ongetwijfeld met restauratiewerkzaamheden bezig geweest want de kerken zijn redelijk intact en de bakstenen en rode dakpannen liggen er mooi bij. Het waren de oude Grieken die al in de 7e eeuw v.C. de terracotta dakpannen invoerden die via de Romeinen ook door de rest van Europa verspreid werden.

Terwijl de kerken er redelijk goed uitzien, geldt dat niet voor vele andere gebouwen die tot ruïnes zijn vervallen zoals ook veel van de muren en de gewone huizen van de toenmalige bewoners. Het is een vrij groot gebied dat je kunt bewandelen met heel wat hoogtemeters en slechte paadjes dus goede schoenen zijn wel handig. Bij de toegangspoort bij de parkeerplaats kun je een ticket kopen waarmee je toegang hebt tot het hele gebied inclusief het kasteel op het hoogste punt.

Wij merken dat onze conditie er niet beter op wordt want het klimmen gaat ons steeds minder goed af en we moeten regelmatig even uitpuffen. Gelukkig hebben we overal een mooi uitzicht op de gebouwen en de vlakte van Sparta. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat er zo'n 40.000 mensen op deze heuvel woonden en dat er tweeduizend jaar eerder al een grote stad iets verderop lag die eeuwen lang de belangrijkste stadstaat van de Helleense beschaving was. Hoeveel mensen daar woonden is niet precies bekend maar er wordt geschat dat er in 480 v.C. ongeveer 16.000 mannen woonden. Of de slaven daar ook bij geteld zijn weten we niet maar in totaal dus meer dan 30.000 inwoners.

Andere gebouwen die de moeite van een bezoek waard zijn, zijn het despotenpaleis en het kasteel van Villehardouin, de stichter van de stad. Nadat Villehardouin zijn bezittingen kwijt raakte, werd Mystras de woonplaats voor de heerser van Morea woonde, een zelfstandig vorstendom binnen het Byzantijnse rijk maar deze despoot was altijd een zoon of broer van de keizer en werd ook door de keizer aangewezen.
Gelukkig kun je ook met de auto tot aan het kasteel komen want wij zien het nu even niet zitten om daarheen omhoog te klimmen.

We zijn heel wat uurtjes aan het wandelen geweest in Mystras maar aan het einde van de middag hebben we genoeg gezien en rijden naar de kust waar we ons appartement proberen te vinden. Dat lukt niet zomaar dus zetten we ons eerst maar op een terrasje langs de zee. We zitten in de buurt van Mavrovouni en hier moet het echt ergens zijn. In veel kleine plaatsen zijn straatnamen niet echt duidelijk of helemaal afwezig en we hebben wel wat hulp van lokale bewoners nodig om het te vinden.

Uiteindelijk blijkt dat we net buiten het dorp in een soort toeristische buitenwijk zitten. Het is niet zo'n mooi appartement als de afgelopen dagen maar prima te doen, zeker nu we de enige toeristen zijn. Na een koele douche en wat rust voor onze voeten gaan we 's avonds nog even Mavrovouni in. Behalve toerisme is ook de productie van olijfolie een belangrijke bron van inkomsten wat wel te zien is aan de vele olijfgaarden.