Vrijdag 28 september, Thüringer dierentuin in Erfurt en weer naar huis
Op de dag voor ons vertrek hebben we maar 1 ding op ons lijstje staan, de Thüringer dierentuin in
Erfurt.

Zelf noemen ze de dierentuin ook wel Der Zoo der grossen Tiere, de zoo van grote dieren en die zijn er dan ook volop te zien en lijken aardig wat ruimte te hebben. Hoewel we dieren het liefst in de vrije natuur zien en je je kunt afvragen of dierentuinen ethisch wel te verantwoorden zijn, vinden wij het heerlijk om er heen te gaan. Misschien een stukje menselijke perversiteit dat wij 'de baas' zijn over de natuur. Wij kunnen zomaar dieren gevangen zetten en rationaliseren bezwaren weg met als argument dat dit de beste manier is om de mensheid met wilde dieren kennis te laten maken, bewustzijn over de natuur te vergroten en bedreigde diersoorten te behoeden voor uitsterven.

De werkelijkheid is gewoon dat mensen vermaakt willen worden en net als de rariteitenkabinetten in het verleden werden dierentuinen ook opgericht voor vermaak. En status, want de eersten die exotische dieren verzamelden waren heersers en aristocraten. Dat was al zo in de oudheid bij de Egyptenaren en Babyloniërs en in de 17e en 18e eeuw werd het ook in Europa een rage. Sommige van die menagerieën, zoals ze genoemd werden, reisden rond om de mensen de vreemde dieren te laten zien, het begin van het circus.

Een grappig voorbeeld van dierentuinen is Artis: het werd in 1838 opgericht maar was de eerste jaren alleen te bezoeken door de rijken, dus zelfs de bezoekers waren elitair. Maar langzamerhand veranderde dit en kon iedereen die vreemde dieren bekijken. Tegenwoordig zijn dierentuinen er niet alleen meer voor het vermaak maar is men zich ook bewust van het welzijn van de dieren: grotere verblijven en een meer natuurlijke leefomgeving zodat dieren minder gestresst zijn.

Een twijfelachtig motief daarbij is het economische: doordat mensen nog steeds vermaakt willen worden maar daarnaast ook willen dat het dierenwelzijn in acht wordt genomen, moeten dierentuinen steeds meer uit de kast halen om voor een belevenis te zorgen waarbij de bezoeker waar voor zijn (vele) geld krijgt en met een tevreden gevoel naar huis gaat in de wetenschap dat hij/zij door het bezoek niet heeft meegewerkt aan het instandhouden van een dieronvriendelijke cultuur.

De functie van dierentuinen is dus nogal veranderd in de loop van de tijd en we houden het er maar op dat het ten goede is. Zeker de fokprogramma's tussen dierentuinen wereldwijd zorgen ervoor dat van bedreigde diersoorten de genetische variëteit in stand wordt gehouden. Maar wij, als bezoekers, komen toch vooral uit nieuwsgierigheid: om dieren te zien die we nooit in het wild zouden zien, en vooral om ze van dichtbij te zien, bijna alsof ze van ons zijn.

Iedere dierentuin heeft zo zijn eigen charme en deze is groot (de derde grootste van Duitsland) en heuvelachtig waardoor zelfs de wandelingen tussen de verblijven mooi zijn.
We proberen een beetje het voederschema aan te houden zodat we zien hoe de dieren hun eten krijgen. In het wild hebben ze geen vaste voedertijden, zeker de jagers niet.

De buitenverblijven zijn behoorlijk groot maar er wordt nog steeds hard aan de indeling gewerkt, overal zijn wel werkzaamheden en hele delen van het park zijn nog niet in gebruik. Het gebied schijnt deel uit te maken van een natuurbeschermingsgebied maar we kunnen ons voorstellen dat het huisvesten van nieuwe, bedreigde diersoorten daar prima in past. De zoo is in 1959 geopend en is eigendom van de stad Erfurt.

Ook deze dierentuin doet mee aan allerlei fokprogramma's om bedreigde diersoorten te behoeden voor uitsterven en het schijnt dat de Bulgaarse schroefhoorngeit (waar wij nog nooit van hadden gehoord) aleen nog dankzij de Erfurtse zoo bestaat. Maar hoeveel van deze weetjes je ook te horen krijgt, de meeste vergeten we toch weer, net als de namen van de meeste dieren. Voor ons als bezoekers gaat het er vooral om of we de dieren wel van dichtbij kunnen zien. Maar of het ons helpt om een groeiend bewustzijn te krijgen dat we de natuur moeten beschermen? Wij durven het niet te zeggen.

Maar ondanks al die moeilijke ethische kwesties genieten we enorm van ons dierentuinbezoek ook al hebben we er al tientallen gezien. Het hoogtepunt van ieder bezoek is altijd wel het zien van de aapjes en vooral de mensapen. En waarom, omdat ze zoveel op ons lijken qua gedrag? Het is net alsof we naar een afspiegeling van onszelf kijken maar dan wat wilder, natuurlijker en grappiger. Misschien is dat wel het echte doel van dierentuinen, om ons bewuster te maken van onszelf en wat wij als soort hebben opgegeven door zo beschaafd te worden.
We hebben vandaag heerlijk genoten van ons dierentuinbezoek maar een verhaal over alleen maar de dieren die we gezien hebben is ook zo saai. En we houden af en toe van filosoferen en nadenken over het leven en waarom we doen wat we doen. Deze vakantie hadden we echt nodig om wat tot rust te komen vanwege de stress die het dagelijkse leven met zich meebrengt. Willen we niet allemaal zo'n stressloze omgeving als een dierentuin met zelfs vaste voedertijden? Misschien, maar na een paar dagen rust in deze vakantie werden wij ook alweer rusteloos, als mens willen we toch steeds weer nieuwe dingen ontdekken en zien, nieuwe uitdagingen. Misschien is dat wel het succes van het leven, van ons en alle andere levende wezens, dat we altijd weer uitdagingen en nieuwe grenzen zoeken.
En zo eindigt een hele rustige vakantie in een filosofisch betoog dat aangeeft dat we echt tot rust zijn gekomen. We slapen nog een nachtje in ons aangename huisje in Schönbrunn en gaan de volgende dag weer terug naar huis, helemaal opgeladen voor de komende tijd.